وقتی به پایان نامه های چند سال اخیر دانشگاه های معتبر ایران نظری بیافکنیم متوجه میشویم که رشته های مختلف از جمله شیمی به نانو و سنتز مواد در ابعاد نانو توجه ویژه ای کرده اند. این روزها هم گرایش های مختلف شیمی به نحوی با نانو زندگی میکند. البته سهم ستاد نانو را نباید کنار گذاشت ولی شناخت کاربردهای مختلف مواد به خصوص نانو مواد میتواند کمک شایانی به پیشرفتهای علمی و اقتصادی بکند. یکی از پروژه های جالب سنتز نانو مواد، سنتز نقاط کوانتومی است.
شرکت مواد کوانتومی (Quantum Materials Corp) اخیرا پتنتی درباره روش سنتز نقاط کوانتومی چهارپایه به ثبت رسانده است. با این روش می‌توان کنترل زیادی روی ابعاد، جنس و ویژگی‌های ساختاری نقاط کوانتومی چهارپایه داشت.
براساس قانون کاشا که در دهه 1950 ارائه شد، اگر یک منبع نور، مولکولی را برانگیخته کند آن مولکول پرتو منفردی را نشر خواهد داد. در سال 2011 یک گروه تحقیقاتی از آزمایشگاه ملی برکلی در لورنس موفق شد با استفاده از نقاط کوانتومی چهار پا قانون کاشا را نقض کند به طوری که به جای نشر یک پرتو، دو پرتو مختلف از موکول منتشر شود. دلیل این پدیده آن است که نقاط کوانتومی چهار پا از بخش‌های متفاوتی نور را نشر می‌دهد به طوری که مرکز نقاط کوانتومی یک طول موج و بازوهای آن طول موج دیگری را نشر می‌دهند. این یافته محققان منجر به پدیدار شدن پتانسیل‌های مختلف در حوزه اپتیک و نانوزیست فناوری شد.
شرکت مواد کوانتومی (Quantum Materials Corp) نقاط کوانتومی چهارپا را به بازار عرضه کرده است تا محققانی که قصد دارند از این مواد برای نشر دوگانه استفاده کنند بتوانند با خرید این محصول تحقیقات خود را انجام دهند. حسگرهای نقاط کوانتومی چهارپا نیز قادراند این نشر دوگانه را حتی در مقادیر بسیار کم شناسایی کنند. نانوپیمایش‌گرهای ساخته شده توسط این شرکت می‌تواند به عنوان ابزاری برای رصد فرآیندهای زیست‌شیمیایی مورد استفاده قرار گیرد.
شرکت مواد کوانتومی موفق به ثبت پتنی در حوزه شده است در این پتنت روش سنتز این نقاط کوانتومی با کنترل بسیار بالا درج شده است به طوری که می‌توان ابعاد، ترکیب شیمیایی، طول بازوها و ضخامت بازوهای نقاط کوانتومی چهارپایه را به راحتی کنترل کرد. این که می‌توان با این روش ویژگی‌های نقاط کوانتومی را با دقت بالایی تنظیم کرد به محققان این امکان را می‌دهد تا نشر نور از این نقاط را تحت کنترل داشته باشند.
دیوید دودره مدیر بخش تحقیق و توسعه این شرکت می‌گوید مفتخریم که تنها شرکتی هستیم که می‌تواند نقاط کوانتومی چهارپایه را در مقیاس صنعتی تولید کند. ما قادریم نیازهای مشتریان را پاسخ داده و محصولاتی با کیفیت بالا در مقیاس تجاری تولید کنیم. شرکت مواد کوانتومی دفتر جدیدی در استارپارک واقع در سن مارکوس افتتاح کرده است.
بیشترین استفاده از نقاط کوانتومی چهارپایه در صنعت الکترونیک قابل چاپ، LED و پیل‌های خورشیدی است. شرکت مواد کوانتومی درصدد است تا سهم بیشتری از این بازار 100 میلیون دلاری را به خود اختصاص دهد.
هرچند کاربردهای نقاط کوانتومی در ایران هنوز صنعتی نشده است ولی در آزمایشگاه های تحقیقاتی کشور بعضا توجه خاصی به سنتز و کاربردهای شیمی تجزیه آن شده است.
در دانشگاه شریف آزمایشگاه دکتر باقری و دکتر هرمزی نژاد میتوانند راهنمایی های ارزنده به دانشجویان داشته باشند.

منبع: دپارتمان شیمی